-
1 кирәкле шарт
мат. необходи́мое усло́вие -
2 кирәкле
прил.1) ну́жный, необходи́мый; надлежа́щийкирәкле шартлар тудыру — созда́ть необходи́мые усло́вия
кирәкле ярдәм күрсәтү — оказа́ть надлежа́щую по́мощь
кирәкле күрсәтмәләр бирү — дать ну́жные указа́ния
2) ну́жный, ва́жный, суще́ственный (вопрос, разговор)бик кирәкле тәкъдим — о́чень ва́жное предложе́ние
3) в знач. сущ. кирәклесену́жное, необходи́мое; то, что ну́жно (необходи́мо)кирәклесен сайлап ал — выбира́й то, что ну́жно
иң кирәклесен әйтми калдыру — упусти́ть са́мое ва́жное
кирәклесен генә язып алу — вы́писать то́лько то, что ну́жно
•- кирәкле булганда
- кирәкле тәкъдирдә
- кирәкле санау
- кирәкле шарт••кирәкле кишер яфрагы — неодобр. пя́тое колесо́ в теле́ге, пя́тая спи́ца в колесни́це; не вида́ла Москва́ тарака́на (букв. ну́жная ботва́ морко́ви)
кирәкле кул — ну́жная рука́ ( о полезном человеке)
-
3 кирәкле
nötig, unentbehrlich (Sachen)кирәкле эш notwendiges Geschäft n.кирәкле шарт notwendige Voraussetzung f. -
4 шарт
I сущ.1) усло́вие, угово́р, тре́бование чего или чьё-л.шарт буенча — по усло́вию, согла́сно усло́виям (угово́ру)
шарт кую — ста́вить усло́вие
(кемнең) шартына (шарты белән) килешү — согласи́ться на какое-л. усло́вие, согласи́ться с каким-л. усло́вием
договор шартлары белән килешмәү — не согласи́ться с усло́виями догово́ра
2) усло́вия (только мн. ч.), обстоя́тельстваяхшы шартлар — хоро́шие усло́вия
тормыш шартлары — усло́вия жи́зни
хезмәт шартларын яхшырту — улу́чшить усло́вия труда́
шартларның торышына карап — по обстоя́тельствам
башка шартларда — в други́х усло́виях
3) усло́вия (только мн. ч.), возмо́жности (способствующие чему-л.)эшләү өчен барлык шартлар тудырылган — со́зданы все усло́вия для рабо́ты
сынаулар үткәрергә шартлар булмау сәбәпле — по причи́не отсу́тствия усло́вий (возмо́жностей) для экспериме́нтов
4) усло́вие, осно́ва, предпосы́лка для чего-л.җиңүгә ирешүнең төп шартлары — гла́вные усло́вия успе́ха (побе́ды); гла́вные предпосы́лки успе́ха
кирәкле (уңайлы) шартлар булдыру (тудыру) — созда́ть необходи́мые предпосы́лки; благоприя́тствовать, соде́йствовать
5) спец. усло́вия (только мн. ч.); исхо́дные да́нные (положе́ния, лежа́щие в осно́ве чего-л.)мәсьәләнең шарты — усло́вия зада́чи
теореманың шарты — усло́вия теоре́мы
•- шарт җөмлә
- шарт теркәгече••шартын (шартына) җиткереп — как сле́дует, чин чи́ном
II подр.шартын(а) китереп — до́лжным о́бразом, как сле́дует
сильному резкому звуку, треску, вызванных ударом, выстрелом или издаваемых ломающимся, лопающимся, разрываемым предметом: трах, бах; бабах, паф- шарт итү••- шарт иттерепшарт сындыру — рискну́ть ( о решительном человеке); см. тж. шартлатып сындыру
- шарт сыну -
5 непременный
-
6 предпосылка
См. также в других словарях:
кирәк — 1. Таләп ителә, булуы тиешле, зарур. Кемгә яки нәр. б. ихтыяҗ булу акча кирәк 3. – ырга форм. фигыльләрдән соң килгәндә тиешлек, мәҗбүрилек мәгънәсен белдерә 4. Булырга фигыле һәм шарт фигыльләр белән килгәндә анык раслый алмау, чамалап әйтүне… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
вакыт — 1. Философиядә: материя яшәешенең объектив формасы 2. Нәр. б. секундлар, минутлар, сәгатьләр, еллар, гасырлар һ. б. ш. белән исәпләнә торган яшәеш арасы, дәвамлылыгы. Яшәеш дәвамлылыгын үлчәү берәмлеге җирле в. белән... 3. Нин. б. эшкә, шөгыльгә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
